Γαλάζια αίσθηση

Η ελπίδα, μας λέει ο Snyder στο άρθρο του "Rainbows in the mind" , είναι στενά συνδεδεμένη με τους στόχους που θέτει κανείς στη ζωή του. Είναι η ενεργητική σκέψη και σχεδίαση του πώς θα φτάσω σε κάτι επιθυμητό (στόχος). Κι αφού βρω τον τρόπο και ενεργοποιηθώ ώστε να πλησιάσω το στόχο , ένα αίσθημα ελπίδας με κυριεύει.

Αυτός ο ορισμός έχει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς πολλοί άνθρωποι έχουμε στο μυαλό μας την ελπίδα σαν κάτι παθητικό και ρομαντικό. O Snyder, όμως, της δίνει ένα πιο ενεργητικό ρόλο. "Ελπίζω" δε σημαίνει κάθομαι στο παράθυρο σαν την Ιουλιέτα που περιμένει το Ρωμαίο της και δεν παύει να ελπίζει στον ερχομό του. Σημαίνει παίρνω το άλογο μου και πάω να βρω εγώ το Ρωμαίο, αν ξέρω το δρόμο που θα με οδηγήσει εκεί.

Η Dienerstein , μάλιστα, διαχωρίζει την ελπίδα από την αφελή αισιοδοξία. Η ελπίδα, θεωρεί, στηρίζεται σε ρεαλιστικά δεδομένα κι όχι απλά στην επιθυμία. Ελπίζει κανείς όταν η πραγματικότητα του το επιτρέπει. Όταν ο στόχος είναι όντως εφικτός.

Μου αρέσει αυτή η ερμηνεία της ελπίδας. Με βοηθάει να χωρίσω σε δύο κατηγορίες τους ανθρώπους που επιθυμούν οτιδήποτε. Εκείνους που επαναπαύονται στην επιθυμία τους παιδιάστικα χωρίς να προσπαθούν με κόπο να την εκπληρώσουν κι εκείνους που έχουν ένα όραμα και παλεύουν γι' αυτό.

Η ελπίδα ,για το Snyder, έχει και μια κοινωνική χροιά. Κι αυτό γιατί είναι ένας τρόπος σκέψης που μαθαίνεται από τους γονείς στο παιδί. Δηλαδή, μαθαίνει κανείς να ελπίζει μέσα από μια κοινωνική διαδικασία.  Αν δεν μας δείξει κανείς από νωρίς πώς να θέτουμε και να πλησιάζουμε τους στόχους μας, μάλλον θα δυσκολευτούμε να το κάνουμε αργότερα.

Παιδιά που βίωσαν στην οικογένεια τους παραμέληση,απώλεια, χωρισμό των γονιών ή κακοποίηση ίσως δεν έμαθαν και να ελπίζουν. Όχι μόνο επειδή οι γονείς δεν τους δίδαξαν τον τρόπο να κυνηγούν τα όνειρά τους μα κι επειδή οι ελπίδες τους δεν βρήκαν το κατάλληλο έδαφος για να ανθίσουν και να γίνουν εκπληρωμένοι στόχοι. 

Έτσι, κάποια άτομα που έχουν βιώσει απογοητεύσεις από τη βάση ασφαλείας τους (η οποία δεν είναι άλλη από την οικογένεια) δεν περιμένουν να τους συμβούν καλά πράγματα και στην υπόλοιπη ζωή τους. Δεν ελπίζουν. Κι αφού τα πιο σημαντικά για εκείνους άτομα τους έχουν με ένα τρόπο "προδώσει" και δεν έχουν καλλιεργήσει το αίσθημα ελπίδας τους , δεν ρισκάρουν να δεθούν με άλλους ανθρώπους. Όπως διαβάζουμε στο άρθρο του Snyder : "To not connect with others ,in many ways, is not to hope. And that's because hope is inherently a way of thinking that occurs in social commerce."

Δεν προσδοκούν πως μια ουσιαστική επαφή θα τους ωφελήσει γιατί η εμπειρία τους θυμίζει πως όποιος ελπίζει κι εμπιστεύεται ,μένει στον αέρα. Κάποτε ήλπισαν μα αυτό δεν τους βγήκε σε καλό. Ή ίσως δεν έμαθαν ποτέ να ελπίζουν με το σωστό τρόπο. Έτσι, προτιμούν να απομακρύνονται από στενές σχέσεις, να αποσυνδέονται και να κλείνονται σε μια ψυχολογική γυάλα. Σε αυτή, όλα είναι γνώριμα και ελεγχόμενα. Τίποτα δεν μπορεί να εισέλθει και να τους βλάψει. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα αποστειρωμένα δωμάτια που βάζουν τους ασθενείς.

Ίσως μια διορθωτική εμπειρία να βοηθήσει αυτά τα άτομα να ελπίσουν. Μια σχέση ,δηλαδή,στην οποία θα συνδεθούν πραγματικά με τον άλλον . Θα τον εμπιστευτούν και θα μάθουν απ' την αρχή να θέτουν στόχους. Έτσι ίσως καταφέρουν να εμπλουτίσουν τα συναισθήματα τους, προσθέτοντας αυτή την όμορφη, γαλάζια αίσθηση της ελπίδας.